De origine verborum (III)

τεῖχος: “murus, paries, agger, maceria, moenia”.

Multopere Graecorum milites, quorum sermones nobis desunt, atque, quorum opera nos advenerunt, Graii scriptores verbum effati sunt: civitates suas muniendi enim gratia de muris maxime collocuti sunt, tam Athenienses quam Peloponnesiaci. Alteri enim magistratus quoque creaverunt, ut moenium illi curam persequerentur: nomen eius erat τειχοποιός -ἀπὸ τοῦ τείχους atque τοῦ ποιεῖν, id est a “muro” atque a “perficiendo” perrecto more, ibi rectius “curando, exigendo”-; alteri tamen moenia adstruxere hostili metu, ut rerum scriptor maximus Graiorum ait. His enim verbis ille Thucydides apud locum Annalium suorum (V.82,5) de Argivorum moenibus instructis “ὁ δὲ δῆμος τῶν Ἀργείων ἐν τούτῳ φοβούμενος τοὺς Λακεδαιμονίους καὶ τὴν τῶν Ἀθηναίων ξυμμαχίαν πάλιν προσαγόμενός τε καὶ νομίζων μέγιστον ἂν σφᾶς ὠφελῆσαι, τειχίζει μακρὰ τείχη ἐς θάλασσαν” inquit –id est Latine: “Argivorum populus, et Spartanos et societatem Atheniensium metuens itemque maximae utilitatis esse habens, illo tempore moenia ad mare instruxit”-.

Homerus summus poeta praeterea in libro tertio Iliadis suae (vv.154 et adsequentes) Helenae inspectionem heroum et pugnarum de turribus Troicis contexuit: illa ergo τειχοσκοπίαν fructa est, quae de moenibus proelia suorum atque Graecorum –an Troiugenarum?- despexit.

Qui de moenibus ac muris latericiis colloquatur, is de constructis ac muniendis rebus pro tuto: Latino enim sermone, cum de rerum instructione praedicatur, de finctione dictitatur: id est a fingendo, quod verbum ab ipsa radice *dheigh– partum est, ut ille philologus Pokorny monstravit (I, pagina 244): ab eadem ideo stirpe illud Graecum ac Latinum verbum effluvit, quod multis claruit.

Andreas Latine interpretatus est

Scripsit Didacus et Franciscus Ticinensis