DE ACTIS DIURNIS ANTIQUITATIS

Fueruntne acta diurna in Urbe? Fuerunt. Nonne his verbis Latine vertuntur "news paper, quotidiano, Zeitung, diario" ceterique nuntii? Iulius Caesar anno LIX a.C.n. condidit “diurna populi Romani” vel “diurna urbis acta” ut a Suetonio traditum est (Vita Caesaris, 20,1): Inito honore primus omnium instituit, ut tam senatus quam populi diurna acta confierent et publicarentur ”. Ideo nuntii cotidiani vulgabantur, sed res de re publica non tractabant praeter eas quae ab imperatore probabantur, plerumque ineptias rumoresque. Acta Romae exponebantur in albo, postea transcripta in provinciis effundebantur, sed ( Cic. Fam., VIII, 2,8,1) nihil rerum publicarum Urbe exibat:

“Scr. Athenis prid. Non. Quint. an. 51

M. CICERO PRO COS. S. D. M. CAELIO

Quid? tu me hoc tibi mandasse existimas, ut mihi gladiatorum compositiones, ut uadimonia dilata et Chresti compilationem mitteres et ea quae nobis, cum Romae sumus, narrare nemo audeat? Vide quantum tibi meo iudicio tribuam (nec mehercule iniuria; πολιτικώτερον enim te adhuc neminem cognoui): ne illa quidem curo mihi scribas quae maximis in rebus rei publicae geruntur cottidie, nisi quid ad me ipsum pertinebit; scribent alii, multi nuntiabunt, perferet multa etiam ipse rumor.”

Documentum praecipuum ostendens quid lectores vel auditores allexerit invenitur apud Petronii opus, Satyricon ( LIII, 1 et seq. ) Et plane interpellavit saltationis libidinem actuarius, qui tanquam Vrbis acta recitavit: "VII kalendas Sextiles: in praedio Cumano, quod est Trimalchionis, nati sunt pueri XXX, puellae XL; sublata in horreum ex area tritici milia modium quingenta; boves domiti quingenti. Eodem die: Mithridates servus in crucem actus est, quia Gai nostri genio male dixerat. Eodem die: in arcam relatum est, quod collocari non potuit, sestertium centies. Eodem die: incendium factum est in hortis Pompeianis, ortum ex aedibus Nastae vilici.”

Senecae locus (De beneficiis, 3, 16, 2) corruptos mores eius aetatis describens, aliud eiusmodi de actis diurnis addit :

“ Num quid iam ulla repudio erubescit, postquam illustres quaedam ac nobiles feminae non consulum numero sed maritorum annos suos computant et exeunt matrimonii causa, nubunt repudii? Tamdiu istuc timebatur, quamdium rarum erat; Quia nulla sine divortio acta sunt, quod saepe audiebant, facere didicerunt.”

Nihil novi sub sole: etiam hodierna aetate in actis diurnis nuntii de re politica et oeconomica commentariis futilioribus de claris personis miscentur.

Scripsit Lydia Ariminensis