|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
POESIS Quinque carmina popularia Croatica Quinque carmina popularia Croatica Inter haec quinque carmina, quae elegi, quintum, cuius titulus est Asanaginica (Assani agae uxor), nonnulli notissimum omnium carminum popularium Croaticorum appellant. Quod est non solum propter eximiam huius carminis popularitatem in Croatia, ubi ut ballatae exemplar typicum in scholis studetur, sed etiam propter multas in linguas peregrinas traductiones. Hoc enim carmen Albertus Fortis in opere suo Viaggio in Dalmazia Venetiis A. D. MDCCLXXIV lingua Croatica et Italica primus publicavit et ex eo tempore nascuntur traductiones, quarum illa notissimi Ioannis Volfgangi Goethe saepissime commemoratur. Puellae situla sonum dedit ̴ Djevojčino vjedro zazvonilo ̴ Mane surgit pulchra Catharina, mane surgit aquam petens illa; eam sequens it Ioannes pulcher, situlam qui manu sua tangit, eam tangit, ea sonum dedit. Auscultavit sonum mater eius, advocavit novem fratres caros: „Surgite, vos novem fratres cari! Situla sororis sonum dedit, quidam eius situlam tangebat. Surgite sectantes eum statim: vel per pedes, vel per atros equos!“ Omnes ei surgunt expedite, et conscendunt atros equos suos, et festinant ad fluentem fontem. Ex longinquo soror eos vidit et Ioanni suo tunc dicebat: „En, Ioannes, novem fratres mei! Tu te abde, care, hic sub herba; ego herbam generis diversi carpam atque tegam te omnino.“ Sicut dixit ea sic et fecit. Et Ioannes in herba recumbit; Illa vellit herbam nunc diversam Ioannemque herba bene tegit. Advenerunt novem fratres cari et sorori sic dicebant pulchre: „Deus tecum, soror nostra cara, quis hanc tuam situlam tangebat, situla ut coeperit sonare?“ Soror eis pulchrius respondet: „Advolavit avis hic de caelis tetigitque situlam et rostro, quam ob rem et ea sonum dedit.“ Quae cum novem fratres auscultarunt, en in equum ponunt et sororem et cum ea redeunt in domum. Ter sperata anxie respexit si Ioannes eam sequeretur. Cum in domum suam redierunt, mater eam etiam rogavit: „Quis hanc tuam situlam tangebat, situla ut coeperit sonare?“ Sed et matri filia respondet: „Advolavit avis hic de caelis tetigitque situlam et rostro, quam ob rem et ea sonum dedit!“ Petri uxor fidelis ̴ Vjerna Petrova ljuba ̴ Vespere Mara Petrova portam claudebat oppidi, cum ecce venit regulus, eam salutans loquitur: „Salve, o Mara Petrova, oppidi portam aperi, ecce argentum et aurum, item do ensem nitidum, meam coronam regiam!“ Regulo Mara loquitur: „Gratias, o mi regule, et pro argento et auro, et pro corona regia, tuo pro ense nitido. Habeo carum Petrulum, ille argentum et aurum, suam coronam regiam, sed non vocatur regulus!“ His comprehensis regulus cito conscripsit litteras, misit ad Petrum militem clare in eis indicans: „O dux, o Petre, gratias, duxti uxorem proxime, illa nunc domi sola est, illa nunc amat iuvenes, meque vocabat insuper. Ita non ego faciam nec pro argento et auro, nec pro corona regia, neque pro ense nitido!“ His comprehensis Petrulus statim paratis copiis domum ad suam properat. Marae quod vident sociae, Marae et dicunt sociae: „Dona nos, Mara Petrova, tuus dilectus advenit!“ His comprehensis Marula oppidi portam aperit: omnes permittens milites Mara dilectum conspicit atque praeclare loquitur: „Care mi Deus, gratias, emit vinetum Petrulus, vixdum id coepit colere, alii uvas appetunt, ego servabam vineam caro pro meo Petrulo!“ His comprehensis Petrulus voce exclamat valida: „Canite, vos tibicines tibiis, choros ducite, domo in mea probitas, meum in cor hilaritas!“ Pulchra puella et cervus ̴ Lepa deklica i jelen ̴ Pulchra puella cervum pascebat, cervus sub acer viride fugit. „Iuva me, mater, cervum pascentem, cervus sub acer viride fugit.“ „Iuvet qui tibi carior matre!“ „Quis est qui mihi carior matre?“ „Carior tibi carus est pater!“ „Iuva me, pater, cervum pascentem, cervus sub acer viride fugit! „Iuvet qui tibi carior patre!“ „Quis est qui mihi carior patre?“ „Carior tibi tua est soror!“ „Iuva me, soror, cervum pascentem, cervus sub acer viride fugit.“ „Iuvet qui tibi carior sorore!“ „Quis est qui mihi carior sorore?“ „Carior tibi carus est frater!“ „Iuva me, frater, cervum pascentem, cervus sub acer viride fugit.“ „Iuvet qui tibi carior fratre!“ „Quis est qui mihi carior fratre?“ „Carior tibi tuus dilectus!“ Puellam ducere se parant ̴ Po devojku se spravljaju ̴ Album albescit oppidum, equi iam pulsant pedibus, rumpunt habenas nitidas, volunt puellam ducere. Fundit puella lacrimas, mater consolans loquitur: „Tace mi, tace, filia, me sic ducebant pariter, vita sed multum praebuit: mater uxoris novies, mater mariti novies, nurui omni filius, minimae natu filia, quam nunc permulti rapiunt viri Croati nobiles!“ Assani agae uxor ̴ Asanaginica ̴ Quid albescit viridi in monte? Suntne nives, suntne cycni albi? Num sunt nives? Essent iam solutae! Num sunt cycni? Ei avolarent! Non sunt nives, non sunt neque cycni, sed tentorium est Asan-agae. Gravi morbo ille nunc vexatur. Visunt eum mater atque soror, a pudore mulier non audet. Cum dolores ei remiserunt, is uxori suae nuntiavit: „Ne exspectes me in domo alba, neque domi, nec in stirpe mea!“ Comprehensis domina his verbis atque eis secum reputatis, en equorum sonus circa domum; fugam statim mulier capessit, iaciat ut sese per fenestram. Eam duae filiae sectantur: „Redi nobis, cara mater nostra, hic non pater noster Asan-aga, est Pintorović-beg, avunculus!“ Rediitque Asan-agae uxor fratris sui in collum invadens. „Eia, frater, qualis turpitudo, is a meis liberis me vellit!“ Begus tacet loquiturque nihil, suam sed exenterat crumenam litterasque repudii trahit, quibus eam solvit promissorum, quibus eam matri eius redit. Domina his litteris pernotis natis suis frontem osculatur, filiisque genas rubicundas, a pusillo in cunis infante se nequaquam separare potest. Frater ipse manus eius capit et a nato eam vix seiungens ponit eam tunc in equum suum et cum ea redit domum suam. Apud suos diu non remansit, non remansit neque septimanam. Illam bonam et de bona stirpe, illam proci undique deposcunt, super omnes cadi de Imotha. Fratrem suum domina orabat: „Ita ego et non vivam, frater, tu me noli ulli viro dare ne laborem misera e corde spectans meos orbos atque orbas!“ Sed soluto animo, quieto, beg dat eam cadi de Imotha. Insuper et domina orabat, litteras ut scriberet et albas mittens eas cadi de Imotha: „Sponsa tua pulchre te salutat litterisque comiter precatur, ut convivis omnibus collectis illa ponat in caput velamen, videat ne orbos, orbas suas praeteriens Asan-agae domum.“ Cadi albis litteris acceptis et convivas dominos collegit, eos legit, it et sponsam ductum. Sponsam bene nancti sunt convivae et cum ea bene redierunt. Agae domum cum praeteriebant, filiae spectabant de fenestra, filii ad eam tunc venerunt, matri suae carae sic loquentes: „Redi nobis, cara mater nostra, ut nobiscum capias merendam!“ His auditis Asan-agae uxor dixit duci pompae nuptialis: „Deus tecum, qui nunc dux es pompae, sustine mi prope domum equos, orbulos ut meos donem caros!“ Suos ea liberos donavit: filiis dat cultros inauratos, filiabus longam panni vestem, pusilloque filio in cunis, ei mittit pro infante vestes. Quod vir fortis spectat Asan-aga et appellat duos natos suos: „Huc venite, orbuli vos mei, quia vestri non commiseratur mater vestra animo sic duro!“ His auditis Asan-agae uxor albo vultu cecidit in terram, illico confestim exspiravit prae maerore spectans orbos suos. Convertens scripsit Aurelius Zvidulic |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
