Varsoviae nata
per rete divulgata
ad omnia scitu digna spectans

Veneris die 29 mensis Martii 2024
AD NOVAM SEDEM:


Hae paginae nunc caducae sunt. Novam sedem Ephemeridis visitate, HIC:



Prima
Nuntii
Acta
Crater nugarum
Miscellanea
In orbe
Politica
Scientiae
Valetudo & medicina
Athletica
Oeconomia
Homines
Socialia
Percontatio
Religio
Opiniones
Insolita
Chronicae
Epistula Leonina
Sanctus
Matterae
In Tempore "Coronario"
Cultura
Historia
Biographiae
Cinemata
Libri
Cultus Civilis
Poesis
Ellenica
Gnomon
Otium
Ars vivendi
Periegetica
Crucigramma
Hebdomada aenigmatum
facetiae
Fabulae
Holmesiaca
Detector Vacca
Narrationes
Superbia & odium
Crabatus
Varia
Vita Latina
Textus varii
Scholastica
Epistulae lectorum
Tempestas
Qui simus
Archiva
Annus 2021
Annus 2020
Annus 2019
Annus 2018
Annus 2017
Annus 2016
Annus 2015
Annus 2014
Annus 2013
Annus 2012
Annus 2011
Annus 2010
Annus 2009
Annus 2008
Annus 2007
Annus 2006
Annus 2005
Annus 2004

CULTUS
De neologismis Latinis ac Navahoanis

De neologismis Latinis ac Navahoanis

Latinistis difficultas est haud parva cum neologismis cudendis. Utrum, exempli gratia, currus temporis nostri nominandus sit 'autoraeda', 'autocinetum', 'currus automobilis' an fortasse 'automobile'? Aut currus, qui tramen ferroviarium pone se trahit, sit 'machina vectoria', 'machina vaporaria' an potius 'vaporitraha'?

Iisdem difficultatibus laborabant tempore alterius belli mundani 450 Indiani Septentrioamericani gentis Navaho, qui annos 1942-45 munus cryptistarum nuntiorum radiotelegraphicorum pro exercitu US-Americano explebant, i.e. nuntios inter varia huius exercitus agmina contra Iapones in orbe Pacifico pugnantia ita mittendo, ne hostes eos intellegerent.Quod munus normaliter efficitur nuntios per notas secretas missos. Sed studiosi artis decryptologiae, et Iapones et Americani, tempore satis amplo sibi dato, plerumque valebant sensum talium nuntiorum coniectare. Donec Phillipus Johnston, filius sacerdotis, qui inter Navahoanos multos annos degerat, consilium cepit eos, suo sermone, sine ullis notis secretis, inter se loquentes nullo modo a Iaponibus intellegi posse, nam sunt Navahoani satis parva communitas Indianorum, qui omnes in locis desertis civitatum Arizona, Novum Mexicum et Utah habitant, sine ullis fere consanguineis extra has tres regiones, ne dicamus peregre, habinantibus. Accedebat quod nulli libri scientifici tunc adhuc divulgati erant, qui de sermone gentis Navaho tractarent. Rebus ita stantibus – putabat Johnston – etiam si Iaponibus coniectare contigerit nuntios radiotelegraphicos mitti in quadam lingua Indianorum, numquam ipsi valebunt hac lingua poti. Quod re vera evenit: hostes nuntios a cryptistis Navahoanis missis usque finem belli numquam intellexerunt. Sunt qui putant Americanos ad victoriam super Iapones pervenisse duos tresve demum annos post 1945, nisi adiuti essent a Navahoanis.

Indianis huius gentis opus tamen erat invenire nomina nova pro rebus, quibus prisca eorum vita et lingua carebant. Composuerunt ergo e.g. talia (transcriptionem cito Anglicam):

- praeceptus militum maior che-chil-be-tah-ola =aureum folium quercus (nam tali insigni hic gradus militaris apud Americanos ornatur)

- Britannia toh-ta =inter maria (sc. insula)

- Australia cha-yes-desi=petasus convolutus (milites Australiani enim petasis laeva parte convulutis utebantur)

- Russia sila-gol-chi-ih =exercitus ruber

- bomboplanum mergens gini =trochilida (avis)

- navis submarina besh-lo =piscis ferreus

- mensis Augustus be-neen-ta-iso =messis magna

Scripsit Stanislaus Tekieli



Profectae de profectura edita sunt!

  CULTUS
ANTIQUI MORES (VIII)
De vino
  ARS VIVENDI
SECUNDA MENSA
Colloquium de cibis, coquendo, et rebus culinariis... Latine!
  CULTUS
ANTIQUI MORES (vi)
De pistrina
  HISTORIA
CULTUS DEAE VESTAE VEL ΕΣΤΙΑΣ
Apud Graecos et Romanos maxime celebrabatur
  CULTUS
INVENTUM MIRISSIMUM IN TUSCIA
XXIV statuae effossae sunt...

 

Latine loqui disce!!


Subnotationes fient
ante finem Septembris.

==============

=============

AMICI EPHEMERIDIS: